Σιδηροδρομική σύνδεση/δυτικός προαστιακός/master plan/ επέκταση 6ου προβλήτα/Δήμος και ΟΣΕ

Το 2023 η αποδελτίωση ανέφερε πως, τέσσερα επενδυτικά σχήματα είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον στον διαγωνισμό της ΕΡΓΟΣΕ για τη σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου προβλήτα του Ο.Λ.Θ. και την κατασκευή του δυτικού προαστιακού σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης. Επρόκειτο για τα σχήματα ΑΚΤΩΡ – ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, AVAX – ALSTOM, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΚΑΙ ΙNTRAKAT.

Ο προϋπολογισμός δημοπράτησης του έργου είχε προσδιοριστεί σε 53,5 εκατ. ευρώ (πλην Φ.Π.Α.), ενώ ο ανάδοχος θα αναλάμβανε τη μελέτη και κατασκευή.

Πιο αναλυτικά το φυσικό αντικείμενο των έργων:

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ 6ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ

Προβλέπεται η κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής για τη δυτική σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου Προβλήτα του Ο.Λ.Θ. με την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή, που συνδέει τον Σταθμό Διαλογής Θεσσαλονίκης με τον Εμπορικό Σταθμό και τον Ο.Λ.Θ.

Το έργο αφορά σε μονή σιδηροδρομική γραμμή δυο χιλιομέτρων και ο σχεδιασμός περιλαμβάνει:
α) Υπογειοποίηση τμήματος Καρ. Δημητρίου – Σοφ. Βενιζέλου.
β) Ανισοπεδοποίηση κλάδων κόμβου Λ. Δενδροποτάμου.
γ) Κατασκευή γέφυρας 1 χλμ. έως τη χερσαία ζώνη.

ΔΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ

Με την ανάπτυξη δικτύου δυτικού προαστιακού σιδηροδρόμου στη Θεσσαλονίκη και την αξιοποίηση υφισταμένων σιδηροδρομικών γραμμών (και νέων γραμμών) αναμένεται να επιτευχθεί η αναβάθμιση του κύριου σιδηροδρομικού άξονα, η βελτίωση της ασφάλειας, η αύξηση της αξιοπιστίας του σιδηροδρόμου και η προσέλκυση μεγαλύτερου μεταφορικού έργου σε σχέση με τα οδικά μέσα.
Επομένως, η πρόβλεψη ήταν City train μέχρι το διεθνές πανεπιστήμιο Σίνδου, την Αγχίαλο, τον Άγιο Αθανάσιο και τη Γέφυρα.
Στην (παλιά) ιστορία προσθέτω την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας στις 26-06-2014 (για την ένταξη στο ΕΣΠΑ 2014 – 2020) για την υλοποίηση του έργου “Δυτικός Προαστικός Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης”, μεταξύ των ενδιαφερομένων Δήμων και των κρατικών Φορέων που εμπλέκονται στο έργο αυτό.

Ο προαστιακός είναι κι αυτός μια παλιά ιστορία (Σχ 2,3,4,)

Στην (παλιά) ιστορία προσθέτω την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας στις 26-06-2014 (για την ένταξη στο ΕΣΠΑ 2014 – 2020) για την υλοποίηση του έργου “Δυτικός Προαστικός Σιδηρόδρομος Θεσσαλονίκης”, μεταξύ των ενδιαφερομένων Δήμων και των κρατικών Φορέων που εμπλέκονται στο έργο αυτό.

Στόχος; η λειτουργική διασύνδεση με εναλλακτικό συγκοινωνιακό μέσο σταθερής τροχιάς του κέντρου της πόλης με τη Δυτική αστική και προαστιακή ζώνη. (Σχ. 5)

Αποτέλεσμα; η ενδυνάμωση των δημοσίων συγκοινωνιών σε περιοχές της Θεσσαλονίκης που δεν εξυπηρετούνται.

ΟΛΘ-Master Plan

Tο master plan είχε εγκριθεί το 2017. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης είχε γνωμοδοτήσει με σχετική απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής στις 18-02-2016.
Η έγκρισή του ήταν απαραίτητη για την υλοποίηση του προγραμματικού σχεδίου ανάπτυξης, σε βάθος 25ετιας. Με αυτή την έννοια ήταν απαραίτητο να προσδιοριστούν οι χρήσεις και οι όροι δόμησης στη λιμενική ζώνη.

Οι προβλέψεις αυτής της ανάπτυξης ήταν:
• η επέκταση του κρηπιδώματος στην 6η προβλήτα για την αύξηση της δυναμικότητας του σταθμού εμποροκιβωτίων, ανάπτυξης νέας τερματικής εγκατάστασης χύδην φορτίου υψηλών περιβαλλοντικών προδιαγραφών
• η διαμόρφωση του προβλήτα 2 για υποδοχή κρουαζιέρας, για υπηρεσίες λιμένα αφετηρίας (Home Port) και για υπηρεσίες διερχόμενων κρουαζιερόπλοιων (Transit). Μετατροπή του δηλαδή σε τουριστικό πόλο, σε σταθμό υδροπλάνων, μαρίνας τουριστικών σκαφών και σε κόμβο θαλασσίων επιβατικών μεταφορών.
• η ενοποίηση των προβλητών 4 – 5 για δημιουργία μεγαλύτερου και σε μεγαλύτερο βάθος, ώστε να λειτουργεί ως πολυχρηστικός τερματικός σταθμός (multipurpose terminal)
• η ανακαίνιση του διατηρητέου κτιρίου του Επιβατικού Σταθμού (πρώην Τελωνείο), ώστε να αξιοποιηθεί και για χώρος πολλαπλών χρήσεων, πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, με επίκεντρο τη δημιουργία του Μουσείου Πόλης.

ΟΛΘ-ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ 6^ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ

Το θέμα της επέκτασης του 6ου προβλήτα της Ο.Λ.Θ. Α.Ε. είναι το σημαντικότερο έργο στην πορεία αναβάθμισης του λιμανιού, αφού θα επιτρέψει σε μεγαλύτερα πλοία και κυρίως σε αυτά που κάνουν τα περισσότερα – σταθερά δρομολόγια των ναυτιλιακών εταιρειών, να “πιάνουν” στη Θεσσαλονίκη.
Είναι έργο που βρίσκεται σε προτεραιότητα εδώ και 20 – 25 χρόνια.

Όσο η Ο.Λ.Θ. Α.Ε. ήταν δημόσια, το έργο ξεκίνησε, αλλά σταμάτησε παρά το γεγονός ότι υπήρχαν οι οικονομικές δυνατότητες. Ήταν όμως προ των πυλών η ιδιωτικοποίηση και το σχέδιο αφέθηκε…
Άργησε όμως η ιδιωτικοποίηση για μια 10ετια και το λιμάνι παρέμεινε ως είχε.

Αλλά και η ιδιωτική κοινοπραξία, που εξαγόρασε την πλειοψηφία της Ο.Λ.Θ. Α.Ε. το 2018, παρά το ότι συμβατικά ανέλαβε να υλοποιήσει την επέκταση ως τη βασική υποχρεωτική επένδυση, δεν έδειξε να βιάζεται. Διάφορες συγκυρίες και παράγοντες λόγου χάρη ο covid-19, περιβαλλοντικά ζητήματα του Σ.τ.Ε., η Σ.Μ.Π.Ε., η άνοδος των τιμών των υλικών , η επαναδιαπραγμάτευση με τους εργολάβους, οι εκλογές και άλλες ενδεχομένως αιτίες και αφορμές δεν άφησαν να προχωρήσει η διαδικασία, παρότι σε επτά συν ένα χρόνια θα πρέπει να ολοκληρωθεί. Δεν αρκούσαν αυτά και νέα προβλήματα ενέσκηψαν, που οδήγησαν στην αναγκαιότητα επικαιροποίησης του master plan.

Έτσι η Ο.Λ.Θ. Α.Ε. προχώρησε στην εκπόνηση του επικαιροποιημένου Master Plan και της αντίστοιχης Σ.Μ.Π.Ε. Με βάση τις δραστηριότητες και χρήσεις του Λιμένα , όπως αυτή του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων, του σταθμού συμβατικού φορτίου, της κρουαζιέρας, της ακτοπλοΐας, αλλά και τις χρήσεις των χώρων γενικότερα, το επικαιροποιημένο Master Plan έχει τροποποιηθεί με στόχο “την αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρει η Ο.Λ.Θ. Α.Ε. σε υφιστάμενους και μελλοντικούς χρήστες, την περαιτέρω ενίσχυση της σχέσης της πόλης της Θεσσαλονίκης με το Λιμένα και τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την οικονομία και την κοινωνία”, όπως και η ίδια αναφέρει.

Η Ο.Λ.Θ. Α.Ε. έχει ήδη καταθέσει το επικαιροποιημένο Master Plan στην Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.), η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, καθώς και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η έγκριση του Master Plan, της Σ.Μ.Π.Ε. και του Προγράμματος Έργων της Ο.Λ.Θ. Α.Ε. θα ολοκληρωθεί με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος.

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΥ-ΟΣΕ

Με τον Ο.Σ.Ε. και τις θυγατρικές του εταιρείες ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει μακρά συνεργασία, προκειμένου να διευθετηθούν σοβαρά ζητήματα που άπτονται του ευρύτερου πολεοδομικού σχεδιασμού.
Κομβικά θέματα που σχετίζονται με τις ιδιοκτησίες των Φορέων αυτών είναι:

1. Ο νέος επιβατικός σταθμός, για τον οποίο ζητείται η δημιουργία εμπορικού κέντρου και ξενοδοχείου, σε επέκταση του υφισταμένου κτιρίου, σε συνδυασμό με τη δημιουργία χώρων πρασίνου και στάθμευσης. Βασική παράμετρος η αξιοποίηση χώρων πάνω από τις σιδηροδρομικές γραμμές.
2. Ο παλιός εμπορικός σιδηροδρομικός σταθμός, στις εκτάσεις του οποίου συνυπάρχουν ΓΑΙΑ Ο.Σ.Ε. και Ο.Σ.Ε. Η περιοχή αυτή από το Γ.Π.Σ. του Δήμου Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζεται ως μητροπολιτικό πάρκο, είναι κομβικής σημασίας για τον Δήμο και την 2η δημοτική Κοινότητα.
   Η κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος είναι ο καταλύτης για τη συνολική αναβάθμιση της περιοχής. Άλλωστε είναι αδύνατη η λειτουργία εμπορευματικού σταθμού, στη νέα εποχή, στο σημείο αυτό. Ένας τέτοιος σταθμός πρέπει να μεταφερθεί εκτός στις αστείρευτες εκτάσεις των Φορέων του σιδηροδρόμου.
3. Το τμήμα μεταλλικών κατασκευών έκτασης 6 στρ, εμπίπτει στο προτεινόμενο επιχειρηματικό κέντρο.
4. Η περιοχή του γηπέδου “Θερμαϊκός’”, που προφανώς θα ενταχθεί στα προτεινόμενα από το Γ.Π.Σ.

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Αν σκεφτούμε την προοδευτική ανάπτυξη όλων αυτών των σχεδίων, μπορούμε βάσιμα να υποστηρίξουμε ότι, η δυτική περιοχή θα αναβαθμιστεί και θα καταστεί σημαντικός πόλος για πλήθος αναπτυξιακών δραστηριοτήτων.

Κυρίως όμως οι υποδομές για τη σύνδεση του Ο.Λ.Θ. με το σιδηροδρομικό δίκτυο, η λειτουργία του προαστιακού, η κατάργηση των αχρείαστων γραμμών στη 26η Οκτωβρίου και αλλού με ταυτόχρονη αναβάθμιση της ως αστικού δρόμου που θα συνδέει σημαντικές λειτουργίες θα μεταβάλουν το τοπίο.
Ο πυρήνας των επιδιώξεων της πόλης πρέπει να είναι η δημιουργία υπερτοπικού χώρου πρασίνου, πολιτισμού και αναψυχής με πόλο το Μουσείο Ολοκαυτώματος, ο εκσυγχρονισμός του Ο.Λ.Θ και η συνολική αναβάθμιση του σιδηροδρόμου και του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού.
Οι αβελτηρίες και οι καθυστερήσεις, μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για αλλαγή πορείας.

Σήμερα η συγκυρία ευνοεί τη σύζευξη προθέσεων και στόχων με συμπράττοντες τη γενική Κυβέρνηση, τη νέα διοίκηση του Δήμου και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και οργανισμούς