Ένα ζήτημα για το οποίο συζητάμε εδώ και δεκαετίες είναι η ανάγκη της Αποκέντρωσης στη χώρα, με πρώτο ουσιαστικό βήμα που πρέπει να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση, να είναι η θεσμοθέτηση Μητροπολιτικής Διοίκησης για την ευρύτερη Θεσσαλονίκη. Όλοι συμφωνούμε πως ένα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη και γενικότερα ο νομός μας είναι η εξάρτηση από τα κέντρα αποφάσεων της πρωτεύουσας και η αλληλοεπικάλυψη των αρμοδιοτήτων των δεκάδων φορέων –συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων– οι οποίοι εμπλέκονται στη διαχείριση επιμέρους ζητημάτων, απλών ή και πιο σύνθετων.

Η Αποκέντρωση είναι στοιχείο πολιτισμού και δεν μπορεί να προχωρήσει πραγματικά αν δεν κατανοηθεί από όλους  –Πολιτεία, Δήμους και κοινωνία–  η βαθύτερη ανάγκη και η σημασία της. 

Αναφέρω συχνά το παράδειγμα του σωστού πατέρα, ο οποίος πρέπει να εκπαιδεύει τα παιδιά του για να αναλάβουν, όταν μεγαλώσουν, τη συνέχιση και ανάπτυξη της επιχείρησης ή της οικογένειας, διατηρώντας ο ίδιος μόνο τον ρόλο του συμβούλου για την προστασία της οικογενειακής περιουσίας. Αντιθέτως, με συγκεντρωτική νοοτροπία τα οδηγεί να εργάζονται συνεχώς γι’ αυτόν!

Το καθημερινό αυτό παράδειγμα που μας αγγίζει όλους, ίσως μπορεί να βοηθήσει να γίνει κατανοητή η ανάγκη της αποκέντρωσης στην Ελλάδα, ο τρόπος με τον οποίο αυτή μπορεί να υλοποιηθεί αποτελεσματικά, η σημασία της για το μέλλον της χώρας, αλλά και τα προβλήματα που δημιουργεί η καθυστέρηση στην εφαρμογή της. 

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που διαπιστώνεται είναι η κοινωνική ανωριμότητα. Οι πολίτες μεγαλώνουν, μορφώνονται, αλλά δεν αναλαμβάνουν ευθύνες για τον τόπο τους. Στη συνέχεια η ανευθυνότητα συνήθως “καλλιεργεί” τον εγωκεντρισμό, την ιδιοτελή λογική και τελικά ως “κακομαθημένοι πολίτες” λειτουργούν προς ίδιο όφελος και με αντισυμβατικό τρόπο, δημιουργώντας προβλήματα στο μέλλον του τόπου τους.

Ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα που συνήθως προκύπτει από τη μακροχρόνια συγκέντρωση όλων των ευθυνών σε μια ομάδα ή οργανισμό, είναι ο μαρασμός, ο εκφυλισμός τους και η συχνή εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς.

Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι η Αποκέντρωση είναι η σημαντικότερη και μεγαλύτερη μεταρρύθμιση την οποία χρειάζεται η χώρα μας και το πρώτο βήμα πρέπει να γίνει με τη Μητροπολιτική Διοίκηση της Θεσσαλονίκης.

Η επιτυχία αυτού του σοβαρού εγχειρήματος μπορεί εύκολα να εξασφαλιστεί μέσω της στελέχωσης των σημαντικότερων θέσεων της μητροπολιτικής διοίκησης –για ένα εύλογο χρονικό διάστημα– με έμπειρους διοικητικούς παράγοντες της Αθήνας, οι οποίοι θα εκπαιδεύσουν τα τοπικά στελέχη για να κάνουν απολύτως σωστά τη δουλειά τους.

Σήμερα, ιδιαίτερα, η μητροπολιτική διοίκηση καθίσταται αναγκαιότητα, καθώς η Θεσσαλονίκη θα πρέπει να αντιμετωπίσει προβλήματα της κλιματικής αλλαγής που απειλούν την καθημερινότητα των πολιτών, την ανάγκη εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για το περιβάλλον και την αντιμετώπιση των δραματικών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, όπως και την ανάγκη προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης.

Ξοδεύονται διαρκώς πολλές εργατοώρες και πολλά χρήματα για σχέδια και αποφάσεις που δεν μπορούν να υλοποιηθούν λόγω της επικάλυψης αρμοδιοτήτων και διαφορετικών απαιτήσεων των Δήμων ή των Φορέων της Πολιτείας. Βλέπουμε, για παράδειγμα, οι δήμοι να εκπονούν τα δικά τους σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη δηλαδή τις συνολικές ανάγκες της πόλης ή της ευρύτερης περιοχής – ούτε τα σχέδια που αναπτύσσουν οι όμορες περιοχές.

Μέσω της Μητροπολιτικής Διοίκησης –η οποία προφανώς θα στηρίζεται και στην αποκέντρωση πόρων– θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο και να χαραχτεί μια κοινή στρατηγική για τη διαχείριση ζητημάτων όπως, η αντιπλημμυρική προστασία, το πράσινο και οι δασικές πυρκαγιές.

Μόνο με τη Μητροπολιτική Διοίκηση και με ενιαία ηγεσία η Θεσσαλονίκη, αλλά και τα άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, μπορούν να αντιμετωπίζουν με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο, όλα τα ζητήματα που σήμερα διαχειρίζονται μεμονωμένα οι δήμοι και οι φορείς. Και το κάθε τελικό αποτέλεσμα, καλό ή κακό, θα το βιώνουν οι ίδιοι οι πολίτες τους και θα κρίνουν ανάλογα τους δημιουργούς αυτών των αποτελεσμάτων.