Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που μεγαλώνει συνεχώς, τόσο σε πληθυσμό όσο και σε έκταση. Μαζί με την πόλη όμως μεγαλώνουν και οι ανάγκες και τα προβλήματα. Ένα σημαντικό θέμα, που ακολουθεί την εξέλιξη των πόλεων είναι η ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων. Η σύγχρονη διαχείριση των υλικών απαιτεί, μετά την κατανάλωση, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Το ίδιο μοντέλο, απαιτείται να εφαρμόζεται και στην διαχείριση των υδατικών πόρων.

Τα αστικά ύδατα διακρίνονται στα «καλά, τα κακά και τα άσχημα». Τα καλά νερά, είναι τα χρήσιμα, όπως η ύδρευση και η άρδευση, τα κακά είναι τα επικίνδυνα, κυρίως οι πλημμύρες και τα άσχημα, είναι αυτά που δεν θέλουμε να βλέπουμε, όπως τα λύματα και γενικά τα υποβαθμισμένα νερά. Ακολουθώντας όμως την πιο σύγχρονη κυκλική προσέγγιση, τα όρια αυτά παύουν να είναι πλέον διακριτά. Έτσι τα «άσχημα» νερά και κυρίως τα υποβαθμισμένα νερά, μπορούν κάλλιστα να αξιοποιηθούν σε τομείς όπως η άρδευση και η καθαριότητα. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η χρήση καθαρού, πόσιμου, και ως εκ τούτου ακριβού αλλά και πολύτιμου, νερού, για χρήσεις στις οποίες η υψηλή ποιότητα δεν είναι προϋπόθεση. Κάτι ανάλογο μπορεί να εφαρμοστεί και στα «κακά» νερά, κυρίως με την εφαρμογή σύγχρονων πρακτικών όπως είναι λύσεις που βασίζονται στην φύση (nature based solutions) οι οποίες μπορούν να μετριάσουν τον πλημμυρικό κίνδυνο και ταυτόχρονα, να αναβαθμίσουν το αστικό περιβάλλον.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης ενδείκνυται για αυτή, την κυκλική, μορφή διαχείρισης των αστικών υδάτων. Η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης διαθέτει τεράστια αποθέματα υπόγειων υδάτων. Η γεωμορφολογία της πόλης, η γειτνίαση με την θάλασσα και η γεωλογική δομή του εδάφους, έχουν δημιουργήσει συνθήκες για την ανάπτυξη υπόγειων υδροφορέων, η στάθμη των οποίων μάλιστα, σε πολλά σημεία της πόλης βρίσκεται πολύ ψηλά. Τα νερά αυτά δεν πληρούν τις αυστηρές προϋποθέσεις που τίθενται για την αξιοποίηση τους για πόση, αλλά μπορούν χωρίς κανένα πρόβλημα να χρησιμοποιηθούν για την άρδευση πάρκων ή   την καθαριότητα των δρόμων και των πεζοδρομίων, και άλλα. Μέχρι τώρα, οι ανάγκες αυτές καλύπτονται, σε μεγάλο βαθμό, από το δίκτυο ύδρευσης της ΕΥΑΘ. Μια διαδικασία που συνεπάγεται πολύ υψηλό οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. Κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει και με τα επεξεργασμένα λύματα της πόλης, με την προϋπόθεση φυσικά, ότι ελέγχονται συνεχώς τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, πριν την διάθεση στον τελικό αποδέκτη. Οι Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων που λειτουργούν υπό την εποπτεία της ΕΥΑΘ, μπορούν να εξασφαλίσουν αυτές τις προϋποθέσεις. Σήμερα, τα επεξεργασμένα λύματα αξιοποιούνται σε πολύ μικρό βαθμό. Οι μεγαλύτερες ποσότητες διατίθενται, άμεσα ή έμμεσα, στον Θερμαϊκό.

Ένας άλλος τομέας στον οποίο αξίζει να επενδύσει η πόλη, είναι η διαχείριση και ο μετριασμός των επιπτώσεων των πλημμυρών. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη, ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής, περιμένουμε πιο συχνή εμφάνιση ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων που εντείνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης πλημμυρών, η ανάγκη άμεσης παρέμβασης καθίσταται επιτακτική. Μια πολύ συνηθισμένη πρακτική είναι αυτή που ονομάζεται «κήποι βροχής». Οι κήποι βροχής βασίζονται στην ανάγκη αλλά και την δυνατότητα αξιοποίησης ελεύθερων αστικών χώρων όπως πάρκα ή ελεύθερα οικόπεδα, αυλόγυροι εκκλησιών και σχολίων, διαχωριστικές νησίδες δρόμων και πολλά άλλα. Ένα μέρος των επιφανειακών απορροών οδηγείται στους κήπους βροχής, αποθηκεύεται σε ειδικά διαμορφωμένους υπόγειους χώρους και εξασφαλίζοντας έτσι μια σειρά από θετικά αποτελέσματα, όπως την μείωση του όγκου του νερού που απορρέει – περιορίζοντας έτσι τον κίνδυνο καταστροφών από πλημμύρες, τον περιορισμό του φαινομένου της έκπλυσης των δρόμων και της μεταφοράς ρύπων στη θάλασσα και ταυτόχρονα την ανάπτυξη της δυνατότητας διαμόρφωσης και συντήρησης χώρων πρασίνου. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι χώροι στην Θεσσαλονίκη στους οποίους θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, εύκολα και με χαμηλό κόστος, κήποι βροχής, εξασφαλίζοντας πολλαπλά θετικά οφέλη για την πόλη.

Καιρός πλέον να παύσουμε να θεωρούμε το νερό ως ανεξάντλητο φυσικό πόρο ή ως «αγαθό εν αφθονία», καιρός να εκσυγχρονίσουμε τη Θεσσαλονίκη, να δούμε το θέμα της διαχείρισης των υδατικών πόρων υπό το πρίσμα της κυκλικότητας και να προχωρήσουμε στις ενέργειες εκείνες που θα εξασφαλίσουν στην πόλη μας, ένα ασφαλές μέλλον, σε ένα αναβαθμισμένο περιβάλλον. Το δικαιούμαστε και μπορούμε να το πετύχουμε.

Πηγή Εικόνας: www.iatronet.gr