Είναι προφανές ότι τα τελευταία χρόνια κάτι άρχισε να κινείται στην περιφέρεια της Θεσσαλονίκης αναφορικά με τη δρομολόγηση βασικών έργων υποδομής. Εκτός από τα έργα που έχουν δρομολογηθεί, το σημαντικότερο έργο κατά την άποψή μας είναι η ανάπλαση του παραθαλάσσιου μετώπου. Ελάχιστες πόλεις διαθέτουν ένα τόσο εκτεταμένο θαλάσσιο μέτωπο και πολλοί διερωτώνται πώς παραμένει αναξιοποίητο. Μόνο ελάχιστα σημεία από το συνολικό μήκος του μετώπου έχουν αναδειχθεί και πολύ λίγες δραστηριότητες της πόλης σχετίζονται με τη θάλασσα. Η μέχρι τώρα διαμόρφωση βασίζεται σε τοπικές ρυθμίσεις των επιμέρους Δήμων, στην πλειονότητα τους χωρίς συνολικό όραμα, εντελώς άναρχα, με πληθώρα αυθαιρεσιών. Γι’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει η δέουσα αλληλεπίδραση του θαλάσσιου μετώπου με τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης για ισορροπημένη κοινωνική συνοχή και οικονομική ανάπτυξη.

Η Θεσσαλονίκη σήμερα φαίνεται να έχει γυρισμένη τη πλάτη της προς τη θάλασσα, δεν αναπνέει τη θαλάσσια αύρα για να αναζωογονηθεί. Εκτιμούμε ότι η ανάπλασή του θαλάσσιου μετώπου μπορεί να αποτελέσει την κινητήριο δύναμη που θα οδηγήσει όλη την περιοχή σε ανώτερη στάθμη βιοτικού επιπέδου. Με την ανάπλαση αυτή μπορεί σύντομα η Θεσσαλονίκη να προβληθεί και να εξελιχθεί σε μια εξέχουσα ευρωπαϊκή πόλη, με παγκόσμια ακτινοβολία καθώς, έχει εξαιρετική γεωγραφική θέση με εκτεταμένη παραγωγική ενδοχώρα και πολύ σημαντικά αρχαιολογικά, ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία. Η προβολή της μάλιστα πιστεύουμε ότι θα είναι ο καταλύτης για να διαχυθεί η αναπτυξιακή αύρα σε όλη την Ελλάδα ακόμη και στις γειτονικές χώρες. Είναι ανάγκη όμως να συνειδητοποιήσει η κυβέρνηση ότι εάν η Θεσσαλονίκη ανοίξει τα φτερά της, θα ανοίξουν νέοι ορίζοντες ανάπτυξης που θα συμπαρασύρει την ανάπτυξη όλης της Ελλάδος.

Η ‘Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας’ κατανοώντας ότι το έργο της ανάπλασης του θαλάσσιου μετώπου είναι πολύ σημαντικό αλλά ταυτόχρονα και πολύπλοκο, ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκπροσωπήσει τους επιμέρους επτά (7)  δήμους που εφάπτονται στη θάλασσα και να προωθήσει το έργο. Για το σκοπό αυτό υπέβαλε Σχέδιο και τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εγκρίθηκαν το καλοκαίρι του 2023 από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Αναμένεται ο έλεγχος νομιμότητας από το Συμβούλιο Επικρατείας, η έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος και η συγκρότηση μίας Ανεξάρτητης Εταιρείας Ειδικού Σκοπού. Η εταιρεία Ειδικού Σκοπού θα επιληφθεί όλων των θεμάτων αναφορικά με τις διαδικασίες αναθέσεων, επίβλεψης των δράσεων εκτέλεσης των έργων ενώ, θα συνεχίσει να εποπτεύει το σύνολο των έργων και μετά την ολοκλήρωσή τους.

Μετά την έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος θα προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για τη σύνταξη Γενικού Αρχιτεκτονικού Σχεδίου (ΓΑΣ). Στόχος είναι η προσέλκυση εξεχόντων διεθνών αρχιτεκτονικών γραφείων ώστε να υπάρξουν καινοτόμες λειτουργικές, αισθητικά ελκυστικές και οικολογικά αποδεκτές προτάσεις που να επιλύουν μία ποικιλία προβλημάτων και να καλύπτουν τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών. Το ΓΑΣ θα εμπεριέχει ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ αναφορικά με: α) Παρεμβάσεις που θα διασφαλίζουν τη συνέχεια σε όλο το παραλιακό μέτωπο με κύριο στόχο τη συνεχή επαφή της πόλης με τη θάλασσα. β) Την αξιοποίηση των διαθέσιμων χώρων για τους οποίους θα προτείνει πρωτοποριακές κατασκευές σε συνεργασία με τους ειδικούς τοπικούς επιστήμονες. γ) Μέτρα για περιορισμό θορύβου, αποφυγή της ρύπανσης αέρα και νερού, αντιπλημμυρικά έργα, συλλογή και αξιοποίηση του βρόχινου νερού, φωτοβολταϊκά στις στέγες των κατασκευών κλπ. δ) Μέτρα για αρμονική διάταξη των έργων, ισορροπημένα στο χώρο, λειτουργικά και ευχάριστα στην όψη. ε) Τεχνικές προδιαγραφές των επιμέρους κατασκευών ώστε να δημιουργείται ένα αρμονικό σύνολο ενταγμένο στο ιστορικό πλαίσιο και την πολιτιστική κληρονομιά κάθε περιοχής του παραθαλάσσιου μετώπου. Οι επιμέρους περιοχές θα πρέπει να έχουν ξεχωριστή ταυτότητα ενισχύοντας στην αίσθηση της κοινωνικότητας για τους περιοίκους και δίνοντας διαφορετική αίσθηση από περιοχή σε περιοχή για τους επισκέπτες. Τα έργα αυτά θα πρέπει να πλαισιώνονται με πλούσιο πράσινο, να συνδυάζονται με υδάτινες κατασκευές, με ανοικτούς χώρους δημιουργώντας συνολικά μία ευχάριστη ατμόσφαιρα. Είναι αυτονόητο ότι οι προτάσεις του ΓΑΣ πρέπει να είναι εφικτές και εφαρμόσιμες, προσαρμοσμένες στο περιβάλλον χωρίς να διαταράσσουν τα ευαίσθητα χερσαία ή θαλάσσια οικοσυστήματα. Στο σχεδιασμό θα υπάρχει πρόβλεψη και για μελλοντική πληθυσμιακή μεταβολή.

Μεταξύ των έργων θα περιλαμβάνονται ενιαία ζώνη περιπάτου και ποδηλατοδρόμου που θα ενώνει όλα τα σημεία ενδιαφέροντος ενώ θα υπάρξει πρόνοια προσέγγισης για τα μέσα μαζικής μεταφοράς σε συγκεκριμένες θέσεις, καθώς και χώροι στάθμευσης ιδιωτικών αυτοκινήτων, με δυνατότητα πρόσβασης συνανθρώπων μας με ειδικές ανάγκες. Σε επίκαιρα σημεία θα υπάρχουν πινακίδες και χάρτες προσανατολισμού.  Είναι σκόπιμο να υπάρχουν επίσης περιοχές συνδυασμένων χρήσεων για όλα τα ενδιαφέροντα των κατοίκων και των επισκεπτών όπως ξενοδοχεία, χώροι εμπορείου, τουρισμού και πολιτισμού για πολιτιστικές εκδηλώσεις, αθλητικές δραστηριότητες, αναψυχή και ξεκούραση. Πέρα από αυτά, στο μεγαλύτερο μέρος της παραθαλάσσιας διαδρομής μπορεί προβλεφθεί και να κατασκευαστεί η ‘’Λεωφόρος Θερμαϊκού’’ η οποία θα αλλάξει την όψη της πόλης, ενώ θα συμβάλλει στην ποιότητα της ζωής των κατοίκων καθώς θα βελτιώσει σε σημαντικό βαθμό και το συγκοινωνιακό πρόβλημα. Ο τελικός σκοπός είναι να καταρτισθεί το συντομότερο ένα ΓΑΣ ανάπλασης του παραλιακού μετώπου έτσι ώστε η Θεσσαλονίκη να γίνει θελκτική στο παγκόσμιο επενδυτικό και τουριστικό περιβάλλον, με όραμα ώστε, όταν ολοκληρωθεί, να είναι εφάμιλλο με εκείνα της Αθήνας, της Βαρκελώνης και εφόσον ενεργοποιηθεί αποτελεσματικά και ο ιδιωτικός τομέας θα μπορέσει να αποκτήσει και τοπόσημα ανάλογα με εκείνα της Σιγκαπούρης.

Όλα αυτά τα σχέδια του ΓΑΣ θα πρέπει εκτός από την τυπική διαδικασία διαβούλευσης να παρουσιαστούν και να συζητηθούν στο ευρύτερο κοινό, με ειδικές παρουσιάσεις σε ειδικές ομάδες όπως επιχειρήσεις και περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και σε αμφιθέατρα και σε ανοιχτούς χώρους για τους κατοίκους ώστε να ενσωματωθούν πιθανόν νέες ιδέες και ειδικές απαιτήσεις.

Με την αποδοχή του ΓΑΣ θα πρέπει τάχιστα να διενεργηθούν οι διαγωνισμοί των επιμέρους τεχνικών έργων. Αρχικά θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες για τις βασικές υποδομές κατά μήκος ολόκληρου του παραλιακού μετώπου ενώ παράλληλα μπορούν να τρέξουν οι μελέτες των τεχνικών έργων. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις κάθε επιμέρους έργου θα αξιολογηθούν και με τη συμβολή των τοπικών παραγόντων θα γίνουν οι δέουσες προσαρμογές, σε βαθμό που να μην παρακωλύεται η λειτουργικότητα τους. Για πολύ σημαντικές παρεμβάσεις είναι σκόπιμο να ληφθεί υπόψη και η άποψη της κοινωνίας. Η ανάθεση των κατασκευών θα γίνει σε πιστοποιημένες κατασκευαστικές εταιρείες έργων. Θα υπάρξουν προδιαγραφές που να εξασφαλίζουν την άνετη πρόσβαση από όλους και χρήση ποιοτικών υλικών που να διασφαλίζουν τη μακροχρόνια αντοχή, με ελαχιστοποιημένο ενεργειακό αποτύπωμα και οπτικά ευχάριστη όψη.

Με την ολοκλήρωση των έργων ανάπλασης του παραλιακού μετώπου αναμένεται να προσέλθει και σημαντικός αριθμός μεγάλων επιχειρήσεων. Στόχος θα πρέπει να είναι να ολοκληρωθεί όλο το εγχείρημα μέχρι το 2030 και το αποτύπωμα να προσεγγίσει και ίσως να ξεπεράσει εκείνο της ‘’Αθηναϊκής Ριβιέρας’’ καθώς υπάρχει ευρύτερη και πιο δυναμική ενδοχώρα.  Όλα αυτά θα συμβάλλουν να αναβαθμιστεί, σε σύντομο χρονικό διάστημα η θέση της Θεσσαλονίκης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξει προοπτική ‘‘ολοετούς τουριστικού προορισμού’’, καθώς εκτός από τα εξαιρετικά αρχαιολογικά μνημεία στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν και τα παγκοσμίως αναγνωρισμένα φυσικά τοπία της Χαλκιδικής, του Ολύμπου κ.α.

Το κράτος αδυνατεί να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη σε όλο το εύρος του παραλιακού μετώπου. Για να υλοποιηθούν οι αισιόδοξοι αυτοί στόχοι, εκτός από τους  ευρωπαϊκούς πόρους, θα πρέπει να εισρεύσουν πολύ σημαντικά ιδιωτικά κεφάλαια. Ορθώς έχει επιλεγεί να εκτελεστούν μέσω συμβάσεων παραχώρησης (ΣΔΙΤ) για τα σημαντικά έργα, κατόπιν διαγωνισμού. Με την επιλογή της διαδικασίας αυτής αναμένεται να υπάρξει μόχλευση ιδιωτικών πόρων για οικονομική εμπορική και τουριστική ανάπτυξη. Για να λειτουργήσει η διαδικασία αυτή όμως ως αντίδωρο πρέπει να παραχωρηθεί στους επενδυτές ικανή έκταση ως αντιστάθμισμα για τις πολυδάπανες κατασκευές. Στην περίπτωση των Αθηνών υπήρξε πρόβλεψη για παραχώρηση σε ιδιώτη επενδυτή συγκεκριμένης έκτασης κατά 30% με πλήρη κυριότητα και με δικαίωμα χρήσης για διάρκεια 99 ετών, για το υπόλοιπο 70%. Στην παραθαλάσσια ζώνη της Θεσσαλονίκης λοιπόν, θα πρέπει να υπάρξουν ή να δημιουργηθούν ανάλογες εκτάσεις για να υπάρξει ιδιωτικό ενδιαφέρον ώστε να εισρεύσουν κεφάλαια από Έλληνες και ξένους επενδυτές, οι οποίοι θα λάβουν ως αντάλλαγμα την αξιοποίηση των έργων που θα κατασκευαστούν.

Μετά την ολοκλήρωση των επιμέρους κατασκευών η Ανεξάρτητη Εταιρεία Ειδικού Σκοπού θα διασφαλίσει τη μακροχρόνια συντήρηση των έργων ενώ ταυτόχρονα θα ελέγχει κατά πόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι που τέθηκαν από το αρχικό σχέδιο ενώ παράλληλα θα διενεργεί προσαρμογές όπου απαιτούνται. Εάν απαιτούνται μεγάλης κλίμακας προσαρμογές θα ακολουθηθούν ειδικές διαδικασίες σε συνεργασία με τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς κατά περίπτωση, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις αειφορικές πρακτικές για ενεργειακή και κλιματική προσαρμογή. Πέρα από αυτά θα έχει την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των κατασκευών, την επιβολή ποινών εφόσον οι κατασκευές είναι ιδιωτικές ενώ θα επιμελείται για την αισθητική εμφάνιση των δημόσιων χώρων και την καθαριότητα τους.

Η κοινωνία των απογοητευμένων πρέπει να γνωρίζει ότι ΟΛΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ! Αρκεί να δουλεύεις για αυτά!